دستگاه آب مقطر گیری
دستگاهی است که برای تهیه آب مقطر یا آب فوق خالص در آزمایشگاه های عمومی ، صنعتی ، پزشکی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرد .
این دستگاه بیش از ۹۵ درصد مواد معدنی مانند سدیم ، سولفات ، نیترات ، آرسنیک ، مواد شیمیایی آلی ، میکرو ارگانیسم ها و آلاینده های زیستی ، باکتری ها و ویروس ها را از آب حذف کرده و یک حلال فوق خالص ایجاد می کند . به همین دلیل از دستگاه های ساده و ظریف آب مقطر گیری برای تصفیه ی آب آشامیدنی استفاده می کنند .
بهتر است بدانیم که :
به طور طبیعی با عبور آب از بستر های سنگی مختلف ، یون ها و ترکیبات متفاوتی در آن حل می شود . وجود یون هایی مانند کلسیم ، منیزیم و کربنات موجب سختی آب می شود . از آنجایی که استفاده از این آب ها سبب بروز مشکلاتی در صنعت و آزمایشگاه می شود باید از آب خالص یا آب مقطر استفاده کرد .
از این رو ، آب مقطر مهم ترین حلال مورد استفاده در آزمایشگاه ها ، مراکز دارویی و صنایع است . این حلال کاربرد فراوانی داشته و تهیه ی آن مستلزم صرف هزینه بالایی است . به همین دلیل خرید این دستگاه باید متناسب با کاربرد و نیاز محیط مورد استفاده باشد .
آب مقطر با آب دیونیزه چه تفاوتی دارد ؟
برای تهیه ی آب مقطر در دستگاه های آب مقطر گیری ، از روش های فیزیکی استفاده می شود . به این صورت که به آب ناخالص حرارت داده و آن را به بخار تبدیل می کنند . بخار ایجاد شده طی فرایندی سرد شده و به مایع تبدیل می شود . به این ترتیب آب مقطر به دست می آید .
برخلاف آب مقطر ، برای تهیه ی آب دیونیزه از فرایند شیمیایی استفاده می شود . در این فرایند با استفاده از رزین های تبادل یونی ، ابتدا یون های هیدروژن و هیدروکسید را با مواد معدنی مبادله کرده و سپس با ترکیب مجدد این یون ها مولکول های آب را تشکیل می دهد . در آب دیونیزه تقریبا تمام مواد معدنی حذف می شود .
دستگاه آب مقطرگیری چه کاربرد هایی دارد ؟
این دستگاه برای تهیه ی آب با خلوص بالا مورد استفاده قرار می گیرد . از آب مقطر به عنوان حلال ، نمونه ی شاهد ، استرلیزه کردن ظروف شیشه ای آزمایشگاه و استاندارد های کالیبراسیون استفاده می شود .
تهیه ی آب مقطر در حجم های بالا ، به روش جوشاندن ، عمل مقرون به صرفه ای نیست و آب مقطر حاصل از درجه خلوص بالایی برخوردار نمی باشد . نا خالصی های موجود در آب مقطر موجب ایجاد رسوب می شود .
نکته :
یکی از روش های تولید آب مقطر استفاده از رزین است . این کار مستلزم دقت بالایی است زیرا خود رزین نیازمند احیا است . احیا سازی رزین به دو روش دستی و دیجیتالی انجام می شود .
طرز کار دستگاه های آب مقطر گیری به چه نحوی است ؟
اساس کار این دستگاه ها بر پایه ی تبخیر و تغلیظ می باشد . این دستگاه دارای مخزنی از جنس فولاد ضد زنگ است . آب را درون این مخزن ریخته و با یک گرما دهنده ی الکتریکی با توان ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ وات حرارت می دهند تا بخار ایجاد شود .
بخار های ایجاد شده پس از خروج از مخزن وارد یک خنک کننده می شود . این خنک کننده از فولاد ضد زنگ ساخته شده است . بخار ایجاد شده گرمای خود را از دست داده و به صورت آب مقطر در می آید . بعضی از آب مقطر گیری ها از هوا برای خنک کردن استفاده می کنند . دیگر دستگاه های آب مقطر گیری از آب ورودی برای این کار استفاده می کنند . پس از اینکه بیشتر آب دستگاه به بخار تبدیل شد ، عنصر گرما دهنده به وسیله ی سوئیچ شناور خاموش می شود .
اگر بخار خارج شده از دودکش دستگاه بسیار زیاد باشد ، باید فشار آب را زیاد کنیم تا بخار خیلی کم دیده شود .اگر
بخار خارج شده از دودکش بسیار ناچیز باشد یا اصلا بخاری دیده نشود باید فشار آب را در حدی کم کنیم تا هاله ای از بخار دیده شود .
در صورت خروج هاله ای از بخار از دودکش دستگاه ، اگر خروجی فاضلاب در حالت شر شر ( شبیه قطرات باران که از ناودان خارج می شود ) باشد این دستگاه بهترین عملکرد خود را خواهد داشت .
به طور تقریبی مدت زمانی که طول می کشد تا مخزن دستگاه از آب مقطر پر شده و قابل برداشت باشد حدود ۱۰ دقیقه است .
نکته :
بعضی از این دستگاه ها به صورت دستگاه های رومیزی پرتابل ساخته می شوند . مخزن این دستگاه ها معمولا به صورت دستی پر شده و به یک پریز برق نرمال ۱۲۰ ولت وصل می شود . آب مقطر گیری های رومیزی معمولا توانایی تولید ۳ تا ۴ لیتر از آب را در یک زمان مشخص دارند.
پایان کار این دستگاه به مقدار استفاده از آن بستگی دارد . معمولا توصیه می شود روزانه بیشتر از ۸ ساعت از این دستگاه استفاده نشود.
پس از اتمام کار با دستگاه ، از طریق شیر تخلیه آب مخزن را خالی می کنند . برای شستشو و رسوب گیری از اسید کلریدریک رقیق (۱۰ درصد ) استفاده می شود .
